Q&A กับ Dr.เช้าตรู่ : ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ

Q&A กับ Dr.เช้าตรู่ : ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ

Q : ตั้งแต่เริ่มเป็นประจำเดือน ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอเลยคะ เคยอัลตราซาวน์รังไข่แล้วปกติคะ เลยใช้ยาคุมมา 6 เดือน ช่วงที่ใช้ยาคุม ประจำเดือนก็มาปกตินะคะ แต่พอหยุดก็จะมาปกติแค่ 2 เดือน หลังจากนนั้นก้อหายไปอีกซัก 3-4 เดือน เดือนที่ 5 ประจำเดือนมาก้อมาประมาณ 3-4 วัน ใช้ผ้าอนามัยวันละ 3 ผืน ลองใช้ยาคุมแบบนี้มาหลายรอบแล้ว ควรจะใช้ตลอดไปเลยมั้ยคะ

A : ก่อนอื่นต้องขอสันนิษฐานเบื้องต้นว่า อาจมีปัญหาการตกไข่ที่ไม่สม่ำเสมอ ส่งผลให้ประจำเดือนมาไม่เป็นรอบ มาไม่แน่นอนคับ

ภาวะตกไข่ไม่สม่ำเสมอหรือไม่ตกไข่เรื้อรัง ส่งผลทำให้ระดับฮอร์โมนเพศในร่างกายระหว่างฮอร์โมนเพศชาย (androgen) และฮอร์โมนเพศหญิง (estrogen) ไม่สมดุลกัน ซึ่งโรคที่พบบ่อยคือ โรค PCOS (polycystic ovarian syndrome) เป็นโรคที่รังไข่ไม่สามารถเกิดการตกไข่ได้สม่ำเสมอ เมื่อตรวจวินิจฉัยโดยอัลตร้าซาวน์รังไข่จะพบรังไข่ที่มีลักษณะมีฟองไข่ใบเล็กๆสะสมอยู่หลายใบ ผู้หญิงกลุ่มนี้จึงมักผลข้างเคียงจากภาวะฮอร์โมนเพศชายเด่น เช่น สิว หน้ามัน ขนเยอะ ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ ไม่ค่อยเป็นประจำเดือน

การรักษา อย่างแรกคือ แนะนำให้ออกกำลังกายเป็นอย่างแรกคับ ถ้าสาวๆคนไหนที่มีน้ำหนักตัวเยอะร่วมด้วยแล้ว การลดน้ำหนักลงอย่างน้อย 10% จะสามารถปรับสมดุลฮอร์โมนในร่างกาย ทำให้ประจำเดือนกลับมาเป็นสม่ำเสมอได้เองโดยไม่ต้องพึ่งยาเลยคับอีกทั้งยังเป็นการรักษาที่ได้ผลระยะยาวอีกด้วย แต่กรณีจำเป็นจะต้องใช้ยา เช่น ประจำเดือนมาห่างมาก 2-3 เดือนมาครั้ง การใช้คุมกำเนิดก็ช่วยให้ประจำเดือนมาสม่ำเสมอได้ดีมากคับ และลดโอกาสการเกิดมะเร็งเยื่อบุโพรวมดลูกที่เป็นผลจากการที่เยื่อบุโพรงมดลูกหนาตัวเป็นเวลานานๆเพราะไม่หลุดลอกออกมาเป็นประจำเดือนทุกเดือนเหมือนคนปกติ

ภายหลังจากลองหยุดยาคุมกำเนิดไปแล้วการที่ประจำเดือนยังมาไม่สม่ำเสมอเหมือนก่อนแสดงว่าสมดุลฮอร์โมนในร่างกายอาจยังไม่เข้าที่ สมบูรณ์เท่าที่ควรคับ แนะนำว่าอาจจำเป็นต้องใช้ยาคุมกำเนิดต่อไปสักระยะก่อนได้คับ ร่วมกับออกกำลังกาย ลดน้ำหนักร่วมด้วยซึ่งจะได้ผลมากยิ่งขึ้น

ส่วนที่บอกว่าเคยอัลตร้าซาวน์เมื่อ 2 ปีก่อนปกติ ลองเช็คซ้ำอีกทีนะคับว่า เป็นปกติแบบไม่มีถุงน้ำใบใหญ่เฉยๆรึป่าว เพราะอาจมีถุงน้ำหรือฟองไข่ใบเล็กๆหลายใบอยู่เดิมแต่แพทย์อาจแจ้งว่าไม่ผิดปกติชัดเจนเพราะไม่ได้มีถุงน้ำใบใหญ่ๆก็เป็นได้ครับ ลองเช็คซ้ำดูอีกทีนะครับ

สุดท้ายหากประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอนานๆ ปัญหาอื่นที่จะตามมาคือ ภาวะมีบุตรยากได้คับเพราะถ้าไม่มีการตกไข่ก็ไม่มีการปฏิสนธิระหว่างไข่กับสเปิร์ม ก็จะมีโอกาสตั้งครรภ์ยากขึ้นครับ