พร้อมลุยสงกรานต์ ด้วยเคล็ด(ไม่)ลับตัวช่วยเลื่อนประจำเดือน

ใกล้ถึงเทศกาลรื่นเริงสำคัญๆประจำปีอย่างเทศกาลสงกรานต์เข้ามาแระ อีกอย่างก็ยังเป็นช่วงซัมเมอร์อีกด้วย อากาศปีนี้ก็ช่างร้อนได้ใจเสียเหลือเกิน เชื่อว่าคุณสาวๆหลายๆท่านคงต้องวางแผนจะไปเที่ยวเล่นน้ำชายทะเลใส่บิกินี่เก๋ๆ หรือเล่นน้ำสงกรานต์ให้ชุ่มฉ่ำสบายอุราเป็นแน่  แต่ก็น่าเห็นใจสาวๆบางท่านที่อาจจะต้องหมดสนุกเพราะบังเอิญเกิดมีประจำเดือนในช่วงนั้นขึ้นมาพอดี ทั้งปวดท้องประจำเดือน เลือดออกทำให้เล่นน้ำไม่ได้ ทำเอาหมดสนุกกันไปเลยก็ว่าได้ จึงมักจะมีคำถามจากคนไข้และคนใกล้ตัวอยู่บ่อยๆว่าถ้าอยากจะเลื่อนประจำเดือนออกไปก่อนต้องทำยังไงดี วันนี้เลยถือโอกาสตอบข้อสงสัยฮอทฮิตกันซะเลยแล้วกัน เผื่อจะได้นำไปปรับใช้ เพื่อที่จะได้ไม่พลาดโอกาสสนุกๆในเทศกาลสำคัญๆกันนะครับ

ก่อนอื่นคงต้องเริ่มจากการจดบันทึกประวัติย้อนหลังประจำเดือนกันก่อนครับ ว่าที่ผ่านๆมารอบประจำเดือนของคุณผู้หญิงเป็นอย่างไรกันบ้าง มาสม่ำเสมอหรือไม่ และระยะห่างแต่ละรอบห่างกันกี่วัน ซึ่งโดยปกติแล้วระยะห่างของรอบประจำเดือนแต่ละรอบของคุณผู้หญิงจะประมาณ 21-35 วัน ส่วนใหญ่จะประมาณ 28-32 วัน การคำนวณหาระยะห่างของรอบประจำเดือนแต่ละรอบนั้นทำได้โดยเริ่มนับวันแรกที่มีเลือดสีแดงช้ำๆ (สีดำ สีน้ำตาลคล้ำๆยังไม่นับครับ) ออกจากช่องคลอดนับเป็นวันที่1 ของการเป็นประจำเดือน และนับไปถึงวันแรกของประจำเดือนรอบถัดไป ตัวอย่างเช่น ประจำเดือนมาวันแรกวันที่ 14 มกราคม และมาอีกครั้งวันที่ 12 กุมภาพันธ์ แสดงว่าระยะห่างของรอบประจำเดือนเท่ากับ 30 วัน  เพื่อความแม่นยำในการคำนวณหาระยะห่างของรอบประจำเดือนแต่ละรอบ ต้องพยายามนึกทบทวนย้อนหลังให้ได้มากที่สุดอย่างน้อย 3-6 รอบประจำเดือน  แล้วนำมาคำนวณหาค่าเฉลี่ย จึงจะเป็นระยะห่างของประจำเดือนที่น่าเชื่อถือมากที่สุดครับ

เมื่อเราได้ระยะห่างของประจำเดือนที่น่าเชื่อถือแล้ว ขั้นตอนต่อไปก็คือการเลือกใช้ยาเลื่อนประจำเดือน ซึ่งตามปกติแล้ว ยาเลื่อนประจำเดือนที่คุณสาวๆเรียกกันติดปากนั้น จริงแล้วก็คือ ยาฮอร์โมนครับ ซึ่งยาเลื่อนประจำเดือนที่นิยมใช้กันนั้น หลักๆมีอยู่ 2 รูปแบบ นั่นก็คือ

1. ยาฮอร์โมนเดี่ยว (ฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน)  ซึ่งยาที่นิยมใช้กันอย่างแพร่หลายมี 2 ตัวสามารถเลือกใช้ได้อย่างใดอย่างหนึ่งได้แก่

• Primalut-n (5 mg.) รับประทานครั้งละ 1 เม็ด หลังอาหารเช้า-เย็น
• Provera (10mg.) รับประทานวันละ 1 เม็ด ก่อนนอน

2. ยาฮอร์โมนรวม (ฮอร์โมนเอสโตรเจน และฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน) ซึ่งก็คือยาเม็ดคุมกำเนิดนั่นเอง  เช่น

• Dian-35  Yasmin  Yaz  mercilon  marvelon  เป็นต้น โดยรับประทานวันละ 1 เม็ด ก่อนนอน

แนะนำว่าควรเริ่มรับประทานยาล่วงหน้าประมาณ 7-10 วัน ก่อนถึงวันที่ประจำเดือนรอบต่อไปจะมา โดยจะทราบได้จากการนำระยะห่างของประจำเดือนแต่ละรอบที่คำนวณได้มาใช้คาดคะเนว่าประจำเดือนรอบต่อไปจะมาเมื่อใด แล้วนับย้อนกลับไป 7-10 วัน ก็จะเป็นวันที่ควรเริ่มรับประทานยา หลังจากนั้นรับประทานยาต่อเนื่องไปเรื่อยๆจนกว่าจะผ่านช่วงที่ต้องการเลื่อนประจำเดือน จากนั้นจึงค่อยหยุดยา แล้วในอีก 3-7 วัน จึงจะมีเลือดประจำเดือนมาตามปกติ

ผมขอยกตัวอย่างเพื่อความเข้าใจมากยิ่งขึ้น ดังกรณีนี้ครับ  คุณกะรัต มีระยะห่างของประจำเดือนแต่ละรอบประมาณ 30 วัน ประจำเดือนครั้งล่าสุดมาวันแรกวันที่ 14 มีนาคม คาดว่าประจำเดือนรอบต่อไปน่าจะมาวันที่ 12 เมษายน แต่คุณกะรัตได้วางแผนที่จะไปเที่ยวเล่นน้ำสงกรานต์กับคุณพิสุทธิ์สามีสุดที่รัก ช่วงวันที่ 13-16 เมษายน ดังนั้นคุณกะรัต ควรต้องเริ่มรับประทานยาฮอร์โมนเพื่อเลื่อนประจำเดือน ตั้งแต่วันที่ 3 หรือ 6 เมษายน และรับประทานยาต่อเนื่องไปจนถึงวันที่ 16 เมษายน แล้วจึงค่อยหยุดยา หลังจากนั้นเลือดประจำเดือนจะมาช่วงประมาณวันที่ 19 หรือ 23 เมษายน  แค่นี้คุณกะรัตก็ไม่ต้องกังวลว่าประจำเดือนจะทำให้วันหยุดเทศกาลสงกรานต์ต้องหมดสนุกไปได้แล้วล่ะครับ

สุดท้ายนี้ขอเน้นย้ำว่าวิธีการที่จะเลื่อนประจำเดือนข้างต้นที่ผมได้อธิบายไปแล้วนั้น เหมาะสมกับคุณผู้หญิงที่มีรอบประจำเดือนสม่ำเสมอเพราะจะสามารถคาดคะเนประจำเดือนรอบต่อไปได้อย่างแม่นยำ จากระยะห่างของประจำเดือนแต่ละรอบที่สม่ำเสมอ ทำให้กำหนดช่วงระยะเวลาในการเริ่มใช้ยาฮอร์โมนเลื่อนประจำเดือนได้อย่างเหมาะสม เพื่อเลื่อนประจำเดือนได้อย่างมีประสิทธิภาพ  อีกทั้งคุณผู้หญิงที่จะนำวิธีการใช้ยานี้ไปใช้ ต้องมั่นใจว่าไม่ได้อยู่ในระยะตั้งครรภ์ หรือต้องมีการคุมกำเนิดอย่างถูกวิธีและสม่ำเสมอเพื่อหลีกเลี่ยงความรู้เท่าไม่ถึงการณ์ใช้ยาฮอร์โมนระหว่างที่ตั้งครรภ์โดยที่ไม่รู้ตัว ดังนั้นหากมีข้อสงสัยอื่นๆ ที่ไม่แน่ใจควรปรึกษาสูตินรีแพทย์เพื่อช่วยให้คำแนะนำที่ถูกต้องต่อไปครับ

นพ.ปัญญา ศักดิ์สง่าวงษ์

สูตินรีแพทย์ ผู้เชี่ยวชาญด้านการรักษาผู้มีบุตรยากและผ่าตัดผ่านกล้องทางนรีเวช